akwarystyka

Andooszka

Witam

W związku z wieloma zapytaniami na PW postanowiłam zamieścić ten temat by łatwiej Nam wszystkim było walczyć z "glonowym najeźdźcom" Twisted Evil

Polecam zaglądnięcie na te stronki tam jest ten temat bardzo pięknie opisany

Życzę miłej lektury Wink

NADMIAR CZYNNIKA W AKWARIUM

Azotany

W naturalnych biotopach poziom azotanów w wodzie utrzymuje się na niskim poziome. W drodze ewolucji rośliny wodne przystosowały się do środowiska ubogiego w azot i nie potrafią wykorzystać nadwyżek azotu w wodzie tak dobrze jak glony. Rekomendowany poziom azotanów w akwarium roślinnym wynosi 3-10 mg/l. Powyżej 50 mg/l zaczyna się masowy rozwój glonów. Azot dodajemy do akwarium wraz z pokarmem dla ryb, masą roślinną i zwierzęcą. Azotany są końcowym produktem przemian tlenowych związków azotowych w wodzie. W naturze cykl ten przechodzi fazę beztlenową w wyniku, której powstaje wolny azot, który ulatnia się do atmosfery. Niestety w akwarium filtracja beztlenowa nie zachodzi. Rozwiązaniem jest założenie filtra denitryfikacyjnego. Opis takiego urządzenia zamieściłem w dziale DIY.

W praktyce najczęstszą przyczyną nadmiaru azotanów jest za duża obsada zbiornika. Bardzo trudno jest miłośnikom podwodnego świata ograniczyć się w zakupie ryb do akwarium. W zdecydowanej większości akwariów ozdobnych mamy doczynienia z nadmiarem ryb w akwarium. Są różne metody obliczania maksymalnej obsady w akwarium np. ilość litrów na cm ryby lub ilość litrów na gram masy ciała. Podaję się równiej minimalną ilość litrów dla poszczególnych ryb np. 50l na dorosłą paletkę. Najlepszym doradzą jest zdrowy rozsądek. Generalnie można powiedzieć, że im mniej ryb w akwarium roślinnym tym lepiej. Łatwo powiedzieć, ale trudniej wykonać. Pohamowanie chęci posiadania dużej liczby różnobarwnych ryb jest zadaniem przewyższającym możliwości wielu akwarystów. Dlatego zamiast cieszyć się podwodnym ogrodem ciągle będą zwalczać glony w akwarium. Należy pamiętać, że azot znajduje się również w resztkach po jedzeniu, odchodach ryb, szczątkach roślin, dlatego dbałość o czystość akwarium jest zasadniczym elementem profilaktyki w walce przeciwko glonom.

Do wspomnianej profilaktyki należy zaliczyć: regularne mycie gąbek filtrów mechanicznych, odmulanie dna, usuwanie szczątków roślin a co najważniejsze nie przekarmianie ryb oraz regularna podmiana wody. Wodę należy podmieniać w ilości, co najmniej 15%-50% na tydzień. Im mniej zwierząt w akwarium tym mniej wody można podmieniać. Oczywiście, aby wiedzieć dokładnie, jaki poziom azotanów jest w naszym akwarium należy mieć test na azotany. Jest to podstawowy test, jaki powinien posiadać każdy podwodny ogrodnik. Autor stosuje test Sery – dokładny, łatwy w użyciu i niedrogi. Nadmiar azotu w akwarium może pojawić się również w przypadku stosowania nawozów zawierających azot. Z tej właśnie przyczyny nawozy do akwarium nie posiadają azotu jak również nie posiadają fosforu.

Fosfor

Ilość fosforu w akwarium jest powiązana z ilością azotanów. Fosfor podobnie jak azot dostaje się do akwarium wraz z pokarmem dla ryb, masą roślinną i zwierzęcą. Zasady profilaktyki są takie same jak przy azotanach. Natomiast wpływ fosforu na rozwój glonów jest trochę inny. Nawet dość znaczne przenawożenia azotem przy braku dostępu do fosforu nie powoduje masowego rozwoju glonów. Natomiast nawet nieznaczne przenawożenia fosforu ma znaczący wpływ na rozwój glonów w akwarium. Fosfor można usunąć z wody stosując żywice jonowymienne. Są również preparaty, które wytrącają fosfor z wody. Należy jednak pamiętać, że jest to tylko walka ze skutkami. Przyczyny nadmiaru fosforu są zawsze te same – nadmiar ryb, ślimaków czy innych zwierząt w akwarium, przekarmianie ryb. Poziom fosforu w akwarium nie powinien przekroczyć 10 mg/l. W akwarium autora wynosi 25mg/l gdyż oczywiście należałoby wyłowić kilka ryb z akwarium, co zresztą ma miejsce.

Światło słoneczne

Na akwarium nie powinno padać bezpośrednio światło słoneczne. Choć w naturze natężenie światła jest duże to w akwarium może prowadzić ono do rozwoju glonów, szczególnie zielonych. Niestety nasz zbiornik nie posiada takich warunków jak naturalne cieki wodne. Przy słabym oświetleniu sztucznym często stosuje się tanią metodę oświetlania zbiornika światłem dziennym w dużej ilości. Niestety nie jesteśmy w stanie kontrolować natężenia światłą słonecznego. Światło i dwutlenek węgla są podstawowymi składnikami potrzebnymi do fotosyntezy. Zbyt duża ilość światłą nie jest tak szybko wykorzystywana przez rośliny wyższe jak robią to glony. Poza tym przeważnie za dużą ilością światła nie podąża zwiększona podaż dwutlenku węgla. W takich warunkach rośliny wyższe przegrywają współzawodnictwo z glonami o dostęp o pokarm, ponieważ glony lepiej potrafią rozwijać się w takim środowisku.

Zasadowy odczyn wody

Odczyn wody ma zasadniczy wpływ na dostępność dwutlenku węgla w wodzie. W wodzie alkaicznej dwutlenek węgla występuje w postaci, w której jest on niedostępny lub słabo dostępny dla większości roślin pochodzących z tropików. Dlatego w akwarium z wodą zasadową rośliny głodują z powodu braku dostępu do dwutlenku węgla. Glony oczywiście radzą sobie znakomicie z tym problemem. Odczyn wody w akwarium powinien wynosić 6,5 – 7,0 pH. Jest to parametr, który należy badać najczęściej. Jest on powiązany z zawartością CO2. Dwutlenek węgla zakwasza wodę co ma wpływ na podwyższenie się twardości węglanowej w akwarium. Zakwaszanie wody jest trudnym zagadnieniem. Najlepiej dolewać wodę z filtra osmotycznego pamiętając że CO2 zakwasza wodę. Odradzam stosowanie chemii.

Za duży ruch wody w akwarium

Zjawisko to występuje raczej w mniejszych zbiornikach. Niekoniecznie jest ono związane z filtrem o zbyt dużej mocy. Często za duży ruch wody powoduje sposób w jaki woda powraca z filtra do akwarium. Jeżeli powrót wody stanowi rurka ustawiona równolegle do lustra wody to nawet słaby filtr będzie powodował duży ruch wody. Najlepiej jest rozłożyć siłę wypływającego strumienia wody poprzez zamontowanie zraszacza. Zraszacz należy ustawić tak aby woda spływała po tylniej ścianie zbiornika w kierunku dna. Zraszacz montujemy poniżej lustra wody. Powstały w ten sposób prąd wody od powierzchni wody do dna najmniej sprzyja rozwojowi glonów. Jeżeli przy wylocie filtra widzimy glony pędzelkowate to znak, że strumień wody jest za duży.

Za duża twardość ogólna wody

Twardość wody określa ilość rozpuszczonego w wodzie magnezu i wapnia, które tworzą w wodzie sole. Oczywiście w wodzie występują również inne sole, całkowitą ilość soli rozpuszczonych w wodzie określa przewodność elektrolityczna wody. W naturalnych biotopach roślin tropikalnych ilość wapnia i magnezu w wodzie jest znikoma. W naszych kranach sytuacja jest odwrotna. W niektórych regionach twardość ogólna sięga 30 0n. Twardość w zbiornikach roślinnych powinna kształtować się na poziomie 2-10 0n. Niektóre rośliny jak np. strzałki nie lubią bardzo miękkiej wody. Jednak zdecydowana większość roślin wodnych preferuje wodę miękką i źle znosi dużą twardość wody. Glony są zdecydowanie bardziej tolerancyjnie i znakomicie rozwijają się w twardych wodach.

NIEDOBÓR CZYNNIKA W AKWARIUM

Niedobór czynnika w akwarium.
CO2

Niedobór CO2 w akwarium jest piętą Achillesa większości zbiorników roślinnych. Wśród akwarystów można spotkać się z teorią zakładającą, że system filtracji dostarcza tlen do akwarium, ryby zużywając tlen produkując CO2, który rośliny pobierają do procesu fotosyntezy. Schemat ten jest oczywiście prawdziwy jednak teoria ta zakłada również, że ryby wytwarzają w procesie oddychania wystarczającą ilość CO2,. Niestety tak nie jest. W naturalnych środowiskach ilość CO2, produkowana przez ryby i inne zwierzęta nie przekracza 5% rozpuszczonego w wodzie dwutlenku węgla. Pozostałą część CO2, produkują mikroorganizmy zasiedlające dno. Do zbiorników wodnych dostaje się ogromna ilość materii organicznej, która jest rozkładana przez bakterie w warunkach tlenowych. W wyniku rozkładu powstaje CO2,. Dodać należy, że płynąca woda wytwarza nadciśnienie w stosunku do dna, co powoduje, że woda penetruje dno nawet do głębokości 1m tworząc znakomite środowisko dla bakterii tlenowych. W akwarium zjawisko takie oczywiście nie zachodzi. W celu poprawienia ruchu wody stosuje się kable grzejne. Jednak produkcja CO2, przez dno akwarium jest niewielka. W akwarium niewzbogacanym sztucznie dwutlenkiem węgla jego stężenie przeciętnie wynosi 2-4 ml/l. Natomiast dla bujnego wzrostu roślin potrzebujemy – 15-25 mg/l. Różnica jest ogromna. Brak dwutlenku węgla ogranicza wzrost roślin wyższych. Glony radzą sobie z tym problemem o wiele lepiej. Część roślin wodnych rozwija się poprawnie w akwarium nienawożonym CO2, ale zdecydowana większość nie. Zasada jest taka: im roślina ma kolor bardziej czerwony oraz im mniejsze posiada liście tym większa ma zapotrzebowanie na CO2. Dlatego np. Rotala wallichii ma wysokie wymagania w stosunku do nawożenia CO2, . Objawem optymalnych warunków dla roślin są bąbelki tlenu pojawiające się na liściach. Im jest ich więcej tym lepsze zapewniliśmy warunki. Na rynku dostępnych jest wiele urządzeń do nawożenia dwutlenkiem węgla, niestety nie są one tanie. Alternatywą jest metoda drożdżowa albo wykonanie samemu układu do zasilania CO2, opartego na butli ciśnieniowej (opis znajduje się w dziale DIY). Metoda drożdżowa ma tę wadę, że trudno kontrolować intensywność nawożenia a co za tym idzie stężenia CO2, w akwarium jest niestałe.
Żelazo

Rośliny wodne potrzebują żelaza do produkcji chlorofilu. Dlatego jego brak, nazywany chlorozą, objawia się blaknięciem i żółknięciem liści z powodu braku chlorofilu. Cały problem z żelazem polega na tym, że rośliny mogą wykorzystać tylko żelazo w formie zredukowanej (żelazo II wartościowe) .Forma ta jest niestabilna i szybko utlenia się do żelaza III wartościowego, które jest niedostępne dla roślin. Właśnie to jest powodem, że nasze rośliny chorują na chlorozą pomimo tego, że w naszych rurach jest mnóstwo żelaza ale utlenionego. Dlatego też, włożenia gwoździa do akwarium nie rozwiąże problemu. Jedynym wyjściem jest stosowanie nawozów dla roślin wodnych, w których żelazo II wartościowe jest związane z innymi związkami zapewniającymi mu stabilność. Woda z kranu prawie nigdy nie zawiera odpowiedniej ilości żelaza zredukowanego. Jego stężenie w wodzie powinno wynosić 01-0,5 ml/l. Opis taniego nawozu dla roślin znajduje się w dziale DIY. Oczywiście brak żelaza w wodzie nie przeszkadza glonom w rozwoju aż tak jak roślinom wyższym. Stąd też jego brak prowadzi do rozwoju glonów.
Światło

Prawidłowe natężenie oświetlenia sztucznego w akwarium jest podstawą prawidłowego rozwoju roślin. To wie każdy ale prawidłowe natężenia światłą w zbiorniku nadal jest rzadkością. Czynnik ekonomiczny limituje znacznie możliwości wielu akwarystów. Jednakże nie zawsze tak jest. Prawidłowe natężenia światłą w akwarium powinno wynosić 35-60 lumenów\ litr (szczegółowy opis w następnym artykule). W zbiorniku autora wynosi ono 35 lumenów\ litr i jest to minimalne oświetlenie, przy którym obserwuje się prawidłowy wzrost. Jednak dopiero przy natężeniu 50 lumenów\ litr wzrost roślin jest naprawdę bujny. W handlu spotyka się wiele zbiorników z gotowymi nakrywami oświetleniowymi. I tak np., zbiornik 150l posiada 2 świetlówki Fluora 36W i mamy 16 lumenów\ litr. Oczywiście w takich warunkach bujnego wzrostu roślin nie osiągniemy. Dołożenie dwóch kolejnych świetlówek Fluora poprawi sytuację ale nie będzie to optimum. Natomiast 2 świetlówki np. lumilux Osramu o strumieniu świetlnym 3000 lumenów każda da nam natężenie 40 lumenów\litr co w zupełności wystarczy. Należy pamiętać, że rośliny potrzebują przede wszystkim dużej ilości światłą a dopiero potem jakość. Są on w stanie prowadzić fotosyntezę nawet przy nieodpowiednim świetle jeżeli jego ilość będzie odpowiednia. Natomiast giną nawet przy najlepszym świetle jeżeli lego ilość jest za mała. Specjalistyczne świetlówki do akwarium są o połowę mniej wydajne niż wysokowydajne świetlówki. Bardzo trudno jest doświetlić, szczególnie duży zbiornik, specjalistycznymi świetlówkami, poza tym są one bardzo drogie i źle oddają kolory (za dużo czerwieni). Oczywiście prawidłowe oświetlenie to nie wszystko. Jeżeli za dużą ilością światłą nie podąży zwiększona podaż dwutlenku węgla i składników pokarmowych to mamy rozkwit glonów. Przy zbyt małym oświetleniu w akwarium rozwijają się okrzemki ale takie przypadki zdążają się już rzadko.

Zbyt mały ruch wody

Jeżeli nasze rośliny zaczną bujnie się rozwijać szybko dochowamy się gąszczu roślin w akwarium. Niestety tutaj zaczynają się problemy. Powstają miejsca w akwarium, w którym woda nie krąży. Gromadzą się tam odchody ryb i szczątki roślin. Poziom azotanów i fosforu w akwarium nie podnosi się a glony rosną. Nie ma no to prostego rozwiązania. Rośliny trzeba przerzedzać a jak to nie pomoże wyciągnąć z akwarium i przepłukać a dno odmulić. Odmulanie w zarośniętym akwarium w ogóle jest trudne. Przy hodowli paltek jest to dość duży problem.
Potas

Potas jest w zasadzie jedynym makroelementem, którego niedobór występuje w akwarium. Dobre nawozy oprócz mikroelementów posiadają w swoim składzie potas. Jeżeli nie, można dodać go samemu (w dziale DIY znajduje się opis jak samemu przygotować nawóz). Niedobór potasu będzie limitował wzrost roślin wyższych. Glony radzą sobie lepiej z tym problemem.

Czytając powyższy artykuł można odnieść wrażenie, że glony radzą sobie lepiej w każdych warunkach. Na szczęście tak nie jest. Rośliny wyższe potrafią magazynować energię i składniki pokarmowe i przetrwać niesprzyjające warunki. Większość glonów wytwarza przetrwalniki i ginie. Dlatego można np. wyłączyć światło w akwarium na tydzień i w ten sposób zahamować rozwój glonów. Rośliny zmarnieją ale większość przeżyje tą operację. Innym dobrym sposobem jest stosowanie przerwy w dobowym cyklu oświetlania akwarium np. nie oświetlać zbiornika przez 2 h pomiędzy 13:00 a 15:00. Oczywiście są to tylko środki zmierzające do usunięcia glonów z akwarium. Później należy stworzyć optymalne warunki dla roślin wyższych. Czasami rozwój glonów jest tak silny, że nie pozostaje nic tylko założyć akwarium od nowa. W większości jednak przypadków problem masowego rozwoju glonów można rozwiązać używając mniej drastycznych metod.